Tekst i zdjęcia: dr inż. arch. kraj. Katarzyna Ruszczycka-Skrzydło

Przygotowując rośliny do zakonserwowania życicą musimy poddać je procesowi suszenia. Woda zawarta w roślinach reaguje z żywicą, co niesie ze sobą negatywnie skutki w postaci ciemnienia i gnicia zalanych roślin. Chcąc uzyskać jak najlepszy efekt końcowy dzieła musi zadbać najpierw o precyzyjne wysuszenie roślinnych.
Rośliny mogą stanowić element ozdobny wielu przedmiotów wykonanych z żywicy i to właśnie głównie przeznaczenie tworzonego przedmiotu wpływa na dobór odpowiedniej metody suszenia roślin.
Kwiaty wykorzystywane do pracy z żywicą możemy w związku z tym podzielić na te:
- suszone na płasko
- o zachowanym oryginalnym kształcie
Istnieje kilka metod różniących się wykorzystaną do suszenia substancją lub sprzętem. Postaram się przybliżyć większość z nich.
I. Metoda zielnikowa – na płasko
- Przygotuj arkusz papieru, gazetę, pergamin lub serwetkę (bez przetłoczeń)
- Delikatnie rozłóż rośliny tak aby były należycie wyeksponowane, niesforne elementy możesz odkleić taśmą papierową
- Przykryj delikatnie kolejnym arkuszem papieru
- Możesz na wierzch położyć warstwę np. lnu, który będzie zapewniał lepszą wymianę powierza
- Przyciśnij na wierzchu ciężkim elementem np. książkami, deskami
- W wersji z wykorzystaniem prasy – ułóż na jednej z desek wyłożonej kilkoma arkuszami papieru rośliny, przykryj kilkoma kartkami (max 10 warstw) następnie przyciśnij drugą deską i wszystko zepnij mocno klamrami.
Czas suszenia: w zależności od wilgotności rośliny 21 dni – kilka miesięcy
Uwagi:
- Nie susz kwiatów bezpośrednio pomiędzy stronami książki, grozi to ich pofalowaniem i zniszczeniem.
- Pamiętaj o dobrej wentylacji w miejscu suszenia roślin.
- Papier/przekładki można wymieniać co kilka dni


I.a. Prasowanie żelazkiem – na płasko
- Przygotuj arkusz papieru, gazetę, pergamin lub papier do pieczenia
- Delikatnie rozłóż rośliny tak aby były należycie wyeksponowane
- Przykryj delikatnie kolejnym arkuszem papieru
- Możesz na wierzch położyć warstwę np. lnu lub bawełnianą ściereczkę
- Tak zabezpieczone rośliny uprasuj żelazkiem
- Po ostygnięciu delikatnie wyjmij rośliny z pomiędzy papieru
Czas suszenia: kilka minut

I.b. W mikrofalówce – na płasko lub o zachowanym oryginalnym kształcie
- Przygotuj arkusz papieru, gazetę, pergamin lub papier do pieczenia
- Delikatnie rozłóż rośliny tak aby były należycie wyeksponowane
- Przykryj delikatnie kolejnym arkuszem papieru
- Możesz na wierzch położyć warstwę np. lnu lub bawełnianą ściereczkę
- Całość dociśnij ciężkim przedmiotem o płaskim dnie (np. szklana płaska miska)
- Uruchom mikrofalę na 800 W
Czas suszenia: 3-4 minuty
Uwagi:
- Suszenie błyskawiczne – czas i moc dostosuj do wielkości rośliny
- Zbyt ciepłe rośliny niszczą się przy wyjmowaniu
- Czasem metoda ta odbarwia kwiaty
- Można również zastosować tą metodę umieszczając kwiat zamykanym pudełku z np. żelem krzemionkowym (zwiększ czas do około 5-8 minut)
II. Metoda zielarska/tradycyjna – pokrój zbliżony do oryginalnego
- Cięte rośliny zbierz w wiązki
- Oczyść łodygi z liści na takiej wysokości jakiej potrzebujesz
- Zwiąż ciasno rośliny w okolicy końca wiązki – powieś rośliny kwiatostanem
w dół w suchym i przewiewnym oraz ciemnym miejscu
Czas suszenia: 7 – 21 dni
Uwagi:
- Wiązać materiałem elastycznym: gumka recepturka, gumka na metry, elastyczna taśma, rafia – po wysuszeniu wiązka traci objętość i rośliny wysuwają się
- Pamiętaj aby wiązki się nie stykały się ze sobą
- Wykorzystaj sznurki rozciągnięte pomiędzy ścianami lub wykorzystywany specjalnie do tego celu wykonany drewniany piętrowy stelaż

III. Suszenie na kratce – pokrój zbliżony do oryginalnego
- Przygotuj kratkę (sito)
- Zawieś kwiaty przeciągając łodygę przez kratkę, a kwiat zostawiając oparty o kratkę
Czas suszenia: 7 – 21dni
Uwagi:
- To metoda idealna dla roślin o dużych, ciężkich kwiatach np. hortensje lub delikatnych struktur np. dmuchawce
IV. Suszenie w materiałach sypkich – pokrój zbliżony do oryginalnego
Naturalne/ powszechne: piasek, kaszę manną, ryż
Syntetyczne lub naturalne superabsorbenty:
- borax,
- żel krzemionkowy,
- żwirek silikonowy (dla kotów),
- poliakrylan sodu (moje nowatorskie wykorzystanie do suszenia roślin)
- Przygotuj kwiaty, obcinając krótko łodyżki
- Na dno szczelnego/hermetycznego pudełka wsyp niewielką warstwę materiału sypkiego
- Ułóż rośliny tak aby się stykały się ze sobą
- Delikatnie zasyp materiałem np. łyżką lub kubeczkiem tak aby przykryć roślinę
- Szczelnie zamknij pudełko
Czas suszenia:
- piasek około 21dni,
- boraks 10-14 dni,
- żel krzemionkowy i poliakrylan sodu 48 godzin – 7 dni
- żwirek silikonowy kilka dni
Uwagi:
- Podany czas suszenia różni się w zależności od wielkości roślin
- Przy wykorzystaniu piasku nie musimy dbać o szczelność pudełka
- Rośliny o kwiatostanach
- okrągłych powinny być układane płatkami do góry
- płaskich powinny być układane płatkami do dołu
- kłosy na boku
- Kwiaty należy obsypać tak, aby substancja dostała się do jej wnętrza – pomiędzy płatki


V. Suszenie w wodzie (w wazonie) – pokrój zbliżony do oryginalnego
- Przygotuj wysoki wazon, naczynie
- Nalej do niego niewielką ilość wody na dnie 2-5 cm
- Wstaw roślinę
- Całość umieść w ciemnym, ciepłym i przewiewnym miejscu
Czas suszenia: około 10 dni
Uwagi:
- Metoda do suszenia roślin o zdrewniałych/sztywnych pędach
VI. Preparowanie w glicerynie – pokrój zbliżony do oryginalnego
- Przygotuj roztwór z gliceryny i ciepłej wody
- Zanurz łodygę rośliny w roztworze do około 10 cmi głębokości
- Pozostaw roślinę na około 5 dni, tak aby mogła pobierać roztwór do swoich organów
- Wyjmij roślinę w momencie gdy będzie elastyczna ale nie krucha czy lepiąca
Czas suszenia: kilka dni
.
Tekst i fotografie są własnością autorki. Kopiowanie bez zgody zabronione.
Materiały źródłowe:
Zielnik i zielnikoznawstwo, 2007, Drobnik Jacek, PWN
Metody suszenia i utrwalania roślin A. Błaszczyk, www. prezi.com
www.zielnik.biol.uw.edu.pl
www.myslipotargane.pl
www.joulenka.pl
Obserwacje i badania własne prowadzone w 2019-2020 r.